“Schrijven is helen met woorden” – Elle Dolores Heirman over haar roman Lik je wonden

- Amsterdams dagblad -

 

Met Duivelskind en Ad Vitam vestigde Elle Dolores Heirman zich al als een krachtige stem in de Nederlandstalige literatuur. In haar nieuwste roman Lik je wonden gaat ze opnieuw geen taboe uit de weg. Dit indringende verhaal over jeugdtrauma, narcistische relaties en emotionele afhankelijkheid leest als een waarschuwend sprookje, maar ook als een ode aan veerkracht. Wij spraken de Vlaamse auteur – die inmiddels op het Franse platteland woont – over het ontstaan van het boek, haar hoofdpersonage Lili en het helende karakter van schrijven.

Wat was voor jou de aanleiding om dit specifieke verhaal te schrijven?

 

“De aanleiding was feitelijk de noodzaak om mijn eigen trauma's te verwerken. Door het werken aan dit en mijn vorige boeken, schrijf ik die letterlijk van me af. Ze zeggen niet voor niets: schrijven is helen. Daarnaast hoop ik dat mijn boeken een steun kunnen zijn voor anderen, mensen die in soortgelijke situaties verkeren en zich erin herkennen. Ik hoop dat zij voelen dat ze er niet alleen voor staan.”

 

Partnergeweld komt in alle lagen van de bevolking voor, maar in de publieke opinie heerst nog altijd een groot vooroordeel v.w.b. vrouwen die ‘blijvenn hangen’ in een toxische relatie. Hoop je dat jouw boek bijdraagt aan een kentering in deze gedachte?

 

“Ja, natuurlijk hoop ik dat! Dat is ook een van de redenen voor het publiceren van mijn boek. Wanneer ik die hoop niet had gehad, dan had ik wel simpelweg een dagboek kunnen bijhouden en dat in een la kunnen leggen. Dan zou het uitsluitend voor mezelf geweest zijn.

 

Maar ik wil mijn verhaal juist delen, ondanks alle taboes en ondanks dat het confronterend is om zo’n verhaal met de buitenwereld te delen.

 

Ik probeer via mijn boek aan te tonen dat het niet zo gemakkelijk en zwart-wit is om bij iemand weg te gaan die je niet goed behandelt. Zelfs een narcistische partner is niet zwart- wit: hij of zij heeft heus ook goede en lieve kanten. En juist die momenten, in combinatie met het feit dat je steeds meer aan jezelf gaat twijfelen, maken de stap om uit de relatie te stappen, zo moeilijk.”

 

Je hebt het boek verweven met songteksten en QR-codes waarmee lezers de muziek kunnen beluisteren. Hoe kwam je op dat idee?

 

“Dat doe ik bij al mijn boeken, ook bij de vorige twee verhalen zijn songteksten van zeer groot belang. Muziek is onmisbaar in mijn leven, het geeft vaak beter dan woorden een gevoel of sfeer aan. Bijgevolg ook in mijn boeken, wanneer ik mijn gevoelens nog beter wil overbrengen, dan gebruik ik nogal eens een songtekst die op dat moment belangrijk was in mijn leven, of die beter dan ik het kan, beschrijft hoe ik me voel.”

 

De thematiek in het boek is zwaar, maar toch voelt het verhaal nergens uitzichtloos. Hoe bewaak je die balans als schrijver?

 

“Door eerlijk te zijn. Ik bewaak die balans niet bewust, ik schrijf uit mijn hart, vanuit mijn herinneringen, vanuit mijn gevoelens. Dus als het nooit uitzichtloos aanvoelt, dan is dat omdat er in het werkelijke leven bijna altijd wegen zijn om door te zetten en weer recht te staan. Vandaar ook de eerste zin: Dum spiro, spero: zo lang ik ademhaal, is er hoop.”

 

Waarom vond je het belangrijk om thema’s als narcisme en jeugdtrauma onder de aandacht te brengen?

 

“Omdat er zo veel mensen mee in aanraking komen, ook al wordt er nog lang niet voldoende openlijk over gepraat. Wanneer ik een boek schrijf en reacties krijg van lezers, ben ik vaak echt heel erg ontroerd wanneer mensen me schrijven met hun verhaal. Vaak gelijkwaardig, vaak alleen beleefd, vaak onverwerkt. Die thema's onder de aandacht brengen is belangrijk om de verwerking mogelijk te maken van wat je hebt meegemaakt, ook van de lezer dus.”

 

In hoeverre zie jij jezelf terug in Lili? Ofwel, is Lik je wonden (deels) autobiografisch?

 

“Lili is mijn alter-ego. Lik je wonden is zo goed als volledig autobiografisch. Ik ben spijtig genoeg niet gezegend met veel fantasie, wél met een zeer goed geheugen, zelfs dialogen herinner ik me woord voor woord.”

 

Wat zou je andere slachtoffers van een narcistische partner en of ouder willen meegeven?

 

Dat je een ander niet kan veranderen. Dat kan iemand alleen zelf, als ze dat al willen. Het is niet jouw taak of verantwoordelijkheid om hem of haar te helpen; de juiste weg te tonen. Dat is niet de taak van een partner in een relatie. Bovendien is de kans levensgroot dat iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis zelf helemaal niet vindt dat hij of zij moet veranderen.

 

Hoe heb je de complexe figuur Ilias uitgewerkt zonder hem alleen als 'de slechterik' te portretteren?

 

“Opnieuw, door eerlijk te zijn. Ik beschrijf wat ik beleefd heb, en zo zie ik Ilias ook: hij is de duivel niet. Hij is een man met eigen demonen en een verleden. Soms lief, soms verschrikkelijk. De vraag is, wil je met zo iemand samenleven?”

 

Wat was voor jou de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen? Het moment of de gebeurtenis die je deed beseffen dat je niet langer met hem wilde samenzijn?

 

Dat was niet één bepaald moment of gebeurtenis, maar een opeenstapeling van gebeurtenissen én .. een ontmoeting met een volslagen onbekende die door zijn opmerking mij de ogen opende.

 

Je woont op het Franse platteland. Heeft die omgeving invloed op jouw schrijven?

 

“Waarschijnlijk, ik leef zeer afgezonderd van het stadsleven en andere mensen. Ik denk dat het me permitteert om taboeloos te schrijven, zonder erover na te denken, zonder misschien echt te beseffen dat mensen dat ook effectief gaan lezen.”

 

Wat hoop je dat lezers meenemen uit Lik je wonden?

 

“Dat mensen niet zwart-wit zijn. Maar dat dat niet wil zeggen dat je moet blijven hangen in een ziekmakende relatie, er is beter en anders kan ook. Het is niet jouw verantwoordelijkheid om een ander te 'fixen', daarvoor dient een gezonde relatie niet.

 

Weer uit het boek en een schitterende inspiratiebron om vooral niet bitter te worden: Nelson Mandela: 'I never lose, I either win or learn.' (Ik verlies nooit: ofwel win ik ofwel leer ik bij.) Het leven is een samenloop van leer- en groeimomenten. Je kan dit!”

 

Werk je al aan een nieuw boek?

 

“Altijd.”

 

Wil je daar iets meer over vertellen?

 

Nee haha, dat doe ik nooit. Ik werk in stilte. Het enige dat ik je kan en wil zeggen is dat mijn boeken nooit fictief zijn en altijd een maatschappelijk belang dienen.

 

Met Lik je wonden biedt Elle Dolores Heirman haar lezers niet alleen een meeslepende roman, maar ook een spiegel en een sprankje hoop. Haar verhaal is rauw, eerlijk en doordrenkt van veerkracht. In een wereld waarin stille pijn vaak ongezien blijft, weet Elle woorden te geven aan wat moeilijk te verwoorden is. Ze nodigt haar lezers uit om te voelen, te herkennen en – vooral – om zichzelf te helen. Want, zoals ze zelf zegt: “Wonden lik je niet om ze te verbergen, maar om ze te begrijpen en uiteindelijk los te laten.”

 

Dit gesprek met Elle was als haar boek: openhartig, krachtig en vol betekenis. Een ontmoeting die bijblijft.

Ben je nieuwsgierig geworden naar Lik je wonden? Hieronder tref je de boekgegevens aan:

 

ISBN: 9789493402287 – Paperback – 212 pagina’s – Prijs: € 22,50 – Uitgeverij: Best in Books